Η βυζαντινή κατοικία όπως και οι άλλες κατηγορίες των κατασκευών είναι επηρεασμένη από τα σχέδια και τις κατασκευές των προηγούμενων χρόνων.Το βυζαντινό σπίτι συνδυάζει αρχαία ελληνικά, ρωμαϊκά και ανατολικά στοιχεία. Η μορφή των βυζαντινών σπιτιών εξαρτάται από την οικονομική κατάσταση του ιδιοκτήτη, τη μορφολογία του εδάφους και φυσικά το διαθέσιμο χώρο. Συνυπάρχουν τόσο πολυτελείς επαύλεις όσο και φτωχικά σπίτια, ενώ διαφορές παρατηρούμε και ανάμεσα στα σπίτια της πόλης και στα σπίτια της υπαίθρου.
Τα σπίτια, που προορίζονταν για την αριστοκρατία, είχαν μεγάλη έκταση και συχνά πολυτελή διακόσμηση. Η προσοψή τους πρέπει να ήταν ιδιαίτερα φροντισμένη, με ποικίλα συστήματα δομής, ορθομαρμαρώσεις και χρώματα που έδιναν μια ωραία όψη. Ο ιστορικός Χωνιάτης αναφέρει οτι <<οι τοίχοι των σπιτιών ήταν χρώμασι διηνθισμένοι >>. Τα δωμάτια, το πιο σημαντικό από τα οποία ήταν το τρικλίνιο που χρησίμευε ως τραπεζαρία, ήταν χτισμένα γύρω από μία αυλή. Γύρω από το τρικλκίνιο που έγινε γωνστό ως σάλα, ήταν τα δωμάτια, κουβούκλια ή κοιτώνες των ανδρών και των παιδιών, η τραπεζαρία και οι χώροι υγιεινής. Τα διαμερίσματα των γυναικών, τα λεγόμενα ματρωνίκια, βρίσκονταν στα ενδότερα των οικημάτων.Τα σπίτια διέθεταν ακόμα μπαλκόνια ή εξώστες -ηλιακά- όπως τα λέγανε και αυλές ή κήπους. Ανάλογα με την οικονομική άνεση και το γούστο του ιδιοκτήτη υπήρχε διακόσμηση με ψηφιδωτά, τοιχογραφίες και μωσαϊκά.
Τα μεσαία στρώματα κατοικούσαν σε φτωχότερες παραλλαγές των παραπάνω σπιτιών.Το μεγαλύτερο μέρος πάντως του πληθυσμού κατοικούσε σε χαμηλά σπίτια ή σε δίπατες οικίες φτιαγμένες από φθηνά υλικά. Μια σειρά δωματίων γύρω από μία ανοιχτή αυλή, όπου συνήθως υπήρχε πηγάδι και φούρνος, αποτελούσε τον συνηθέστερο τύπο σπιτιού. Οι περισσότερες κατοικίες διέθεταν στέρνες στα ισόγεια ή χώρους για τα ζώα. Η αυλή ωστόσο, προδευτικά θα εγκαταλειφθεί λόγω της συγκέντρωσης πληθυσμού στα αστικά κέντρα και της έλλειψης χώρου. Τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα, όπου ανήκε η πλειοψηφία του πληθυσμού των πόλεων, κατοικούσαν σε πολυώροφες πολυκατοικίες.
Στην Κωνσταντινούπολη από τον 5ο αιώνα και μετά υπήρχαν πολυώροφες πολυκατοικίες με πέντε πατώματα. Το 469μ.Χ., ένα διάταγμα του αυτοκράτορα Λέοντα Α' περιόριζε το ύψος των ιδιωτικών κτιρίων στα 24 μέτρα. Τον 10ο αι. ο Τζέτζης αναφέρει πενταώροφες οικοδομές, όπως και η Άννα Κομηνή τον 12ο αι. Οι οικοδομές αυτές μπορεί να είχαν και μπαλκόνι, ενώ διέθεταν και σύστημα αποχέτευσης.
Στο Μυστρά, όπου σώζονται τα καλύτερα διατηρημένα παραδείγματα υστεροβυζαντινών σπιτιών, τα σπίτια ήταν κατά κανόνα ορθογώνια δίπατα.'Iχνη χρωματιστής διακόσμησης σε προσόψεις σπιτιών υπάρχουν και εδώ. Στο ισόγειο βρίσκονταν οι βοηθητικοί χώροι, ενώ στον όροφο βρισκόταν το τρικλινάρι, που φαίνεται ότι ενσωμάτωσε όλους τους πριν ξεχωριστούς χώρους. Καλοδιατηρημένες οικίες ευγενών στον Μυστρά είναι το λεγόμενο «παλατάκι» ή «αρχοντικό», που αποτελεί το αρχαιότερο σωζόμενο σπίτι, το αρχοντικό του «Φραγκόπουλου» και το αρχοντικό του «Λάσκαρη» .
Τα μεσαία στρώματα κατοικούσαν σε φτωχότερες παραλλαγές των παραπάνω σπιτιών.Το μεγαλύτερο μέρος πάντως του πληθυσμού κατοικούσε σε χαμηλά σπίτια ή σε δίπατες οικίες φτιαγμένες από φθηνά υλικά. Μια σειρά δωματίων γύρω από μία ανοιχτή αυλή, όπου συνήθως υπήρχε πηγάδι και φούρνος, αποτελούσε τον συνηθέστερο τύπο σπιτιού. Οι περισσότερες κατοικίες διέθεταν στέρνες στα ισόγεια ή χώρους για τα ζώα. Η αυλή ωστόσο, προδευτικά θα εγκαταλειφθεί λόγω της συγκέντρωσης πληθυσμού στα αστικά κέντρα και της έλλειψης χώρου. Τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα, όπου ανήκε η πλειοψηφία του πληθυσμού των πόλεων, κατοικούσαν σε πολυώροφες πολυκατοικίες.
Στην Κωνσταντινούπολη από τον 5ο αιώνα και μετά υπήρχαν πολυώροφες πολυκατοικίες με πέντε πατώματα. Το 469μ.Χ., ένα διάταγμα του αυτοκράτορα Λέοντα Α' περιόριζε το ύψος των ιδιωτικών κτιρίων στα 24 μέτρα. Τον 10ο αι. ο Τζέτζης αναφέρει πενταώροφες οικοδομές, όπως και η Άννα Κομηνή τον 12ο αι. Οι οικοδομές αυτές μπορεί να είχαν και μπαλκόνι, ενώ διέθεταν και σύστημα αποχέτευσης.
Στο Μυστρά, όπου σώζονται τα καλύτερα διατηρημένα παραδείγματα υστεροβυζαντινών σπιτιών, τα σπίτια ήταν κατά κανόνα ορθογώνια δίπατα.'Iχνη χρωματιστής διακόσμησης σε προσόψεις σπιτιών υπάρχουν και εδώ. Στο ισόγειο βρίσκονταν οι βοηθητικοί χώροι, ενώ στον όροφο βρισκόταν το τρικλινάρι, που φαίνεται ότι ενσωμάτωσε όλους τους πριν ξεχωριστούς χώρους. Καλοδιατηρημένες οικίες ευγενών στον Μυστρά είναι το λεγόμενο «παλατάκι» ή «αρχοντικό», που αποτελεί το αρχαιότερο σωζόμενο σπίτι, το αρχοντικό του «Φραγκόπουλου» και το αρχοντικό του «Λάσκαρη» .
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου