 |
|
Η σφραγίδα της πριγκίπισσας Ισαβέλλας και το οικόσημο των Βιλλεαρδουίνων |
Η Ισαβέλλα Βιλλεαρδουίνου, γνωστή και ως Ιζαμπώ ή Ζαμπέα, όπως την αναφέρει το Χρονικόν του Μορέως, (γεννήθηκε 1260/63, πέθανε στις 23 Ιανουαρίου 1312) ήταν η μεγαλύτερη κόρη του πρίγκιπα της Αχαΐας Γουλιέλμου Β΄ Βιλλεαρδουίνου και κύριος κληρονόμος του. Από τη μεριά της μητέρας της είχε βυζαντινή καταγωγή, μια και ήταν κόρη της Άννας Δούκαινας, κόρη του Δεσπότη της Ηπείρου Μιχαήλ. Η ζωή της θα μπλεχτεί μέσα στα γρανάζια της πολιτικής, οι γάμοι της θα υπαγορευτούν από τη διπλωματία, η ίδια της η μοίρα θα ταυτιστεί με αυτήν του πριγκιπάτου της Αχαΐας.
Μετά τη μάχη του Μακρυπλαγίου που έλαβε χώρα το 1264 (ή το 1265) ανάμεσα στο Πριγκιπάτο της Αχαΐας και τη Βυζαντινή αυτοκρατορία και την νίκη των Φράγκων, φαίνεται να παγιώνεται η κατάσταση στην Πελοπόννησο με τους Βυζαντινούς να κατέχουν τα τρία ισχυρά κάστρα του Μυστρά, της Μάνης και της Μονεμβασιάς και τους Φράγκους να μη μπορούν να τα ανακαταλάβουν. Ο αυτοκράτορας Μιχαήλ Παλαιολόγος, βλέποντας από τη μεριά του ότι δεν μπορούσε να καταλάβει ολόκληρη τη Πελοπόννησο, προτείνει στον πρίγκιπα Γουλιέλμο να παντρευτεί η κόρη του Ισαβέλλα με τον διάδοχο του θρόνου της Κωνσταντινούπολης Ανδρόνικο Παλαιολόγο. Ο γάμος αυτός θα έδινε τη δυνατότητα μελλοντικά στην αυτοκρατορία να προσαρτήσει το πριγκιπάτο. Οι Φράγκοι προφανώς θα αρνηθούν και ο Γουλιέλμος θα επιλέξει άλλον υψηλό γαμπρό, Φράγκο στην καταγωγή,για την κόρη του: τον Φίλιππο της Σικελίας, γιο του Καρόλου του Ανδεγαυικού, βασιλιά της Σικελίας και της Νάπολης. Ουσιαστικά το πριγκιπάτο επρόκειτο να περάσει στα χέρια του βασιλείου της Σικελίας, ο ίδιος ο Φίλιππος γινόταν ο διάδοχος του πριγκιπάτου. Σε περίπτωση χηρείας οριζόταν ότι η Ισαβέλλα δε θα είχε δικαίωμα να παντρευτεί χωρίς την άδεια του βασιλιά Καρόλου.
Ο Κάρολος, αδερφός του βασιλιά της Γαλλίας Λουδοβίκου, είχε καταλάβει τη Σικελία και τη Νάπολη, και μέσω αυτού του γάμου θα επιχειρούσε να ελέγξει τις λατινικές κτήσεις στην Ελλάδα. Στις 28 Μαΐου 1271 η Ισαβέλλα παντρεύτηκε τον Φίλιππο, ο οποίος όμως λίγα χρόνια αργότερα, το 1277 θα πεθάνει. Η Ισαβέλλα θα παραμείνει μόνη στη βασιλική αυλή της Νεάπολης, δεσμευμένη από τον όρο του γάμου. Το 1278 θα πεθάνει και ο πατέρας της Γουλιέλμος Βιλλεαρδουίνος, ολόκληρο το πριγκιπάτο θα περάσει στα χέρια του βασιλιά της Σικελίας.
Είναι η περίοδος που το πριγκιπάτο της Αχαΐας, χωρίς ουσιαστικό ηγέτη θα αρχίσει να παρακμάζει, με τους κατά τόπους βαρόνους, ελλείψει αρχηγίας, να αυθαιρετούν και το βασιλιά Κάρολο να μην πολυενδιαφέρεται για το κρατίδιό του.
Η κατάσταση θα αλλάξει το 1278, όταν ο νέος βασιλιάς της Σικελίας Κάρολος ο Β΄, θα επιτρέψει στην Ισαβέλλα που είχε κληρονομικά δικαιώματα στο πριγκιπάτο, να παντρευτεί για δεύτερη φορά τον Φίλιππο του Αινώ, εγγονό του Λατίνου αυτοκράτορα Βαλδουίνου. Ο όρος που θα μπει και πάλι θα είναι πάλι ο ίδιος, απαγόρευση νέου γάμου αυτής ή και των απογόνων της χωρίς την άδεια των Φράγκων, προκειμένου το πριγκιπάτο να είναι πάντα υπό λατινικό έλεγχο.
Η Ισαβέλλα με το νέο της σύζυγο Φίλιππο, έρχονται στην Πελοπόννησο και γίνονται δεκτοί με θετικό τρόπο από το λαό του πριγκιπάτου. Στη διάρκεια της διακυβέρνησης του θα συμβούν σημαντικά γεγονότα που θα έχουν να κάνουν με την αυτοκρατορία. Συγκεκριμένα οι σλαβόφωνοι της Γιάννιτσας, κοντά στην Καλαμάτα, θα καταλάβουν την Καλαμάτα (1283) και θα υψώσουν τα βυζαντινά σύμβολα.
Μετά τη μάχη του Μακρυπλαγίου που έλαβε χώρα το 1264 (ή το 1265) ανάμεσα στο Πριγκιπάτο της Αχαΐας και τη Βυζαντινή αυτοκρατορία και την νίκη των Φράγκων, φαίνεται να παγιώνεται η κατάσταση στην Πελοπόννησο με τους Βυζαντινούς να κατέχουν τα τρία ισχυρά κάστρα του Μυστρά, της Μάνης και της Μονεμβασιάς και τους Φράγκους να μη μπορούν να τα ανακαταλάβουν. Ο αυτοκράτορας Μιχαήλ Παλαιολόγος, βλέποντας από τη μεριά του ότι δεν μπορούσε να καταλάβει ολόκληρη τη Πελοπόννησο, προτείνει στον πρίγκιπα Γουλιέλμο να παντρευτεί η κόρη του Ισαβέλλα με τον διάδοχο του θρόνου της Κωνσταντινούπολης Ανδρόνικο Παλαιολόγο. Ο γάμος αυτός θα έδινε τη δυνατότητα μελλοντικά στην αυτοκρατορία να προσαρτήσει το πριγκιπάτο. Οι Φράγκοι προφανώς θα αρνηθούν και ο Γουλιέλμος θα επιλέξει άλλον υψηλό γαμπρό, Φράγκο στην καταγωγή,για την κόρη του: τον Φίλιππο της Σικελίας, γιο του Καρόλου του Ανδεγαυικού, βασιλιά της Σικελίας και της Νάπολης. Ουσιαστικά το πριγκιπάτο επρόκειτο να περάσει στα χέρια του βασιλείου της Σικελίας, ο ίδιος ο Φίλιππος γινόταν ο διάδοχος του πριγκιπάτου. Σε περίπτωση χηρείας οριζόταν ότι η Ισαβέλλα δε θα είχε δικαίωμα να παντρευτεί χωρίς την άδεια του βασιλιά Καρόλου.
Ο Κάρολος, αδερφός του βασιλιά της Γαλλίας Λουδοβίκου, είχε καταλάβει τη Σικελία και τη Νάπολη, και μέσω αυτού του γάμου θα επιχειρούσε να ελέγξει τις λατινικές κτήσεις στην Ελλάδα. Στις 28 Μαΐου 1271 η Ισαβέλλα παντρεύτηκε τον Φίλιππο, ο οποίος όμως λίγα χρόνια αργότερα, το 1277 θα πεθάνει. Η Ισαβέλλα θα παραμείνει μόνη στη βασιλική αυλή της Νεάπολης, δεσμευμένη από τον όρο του γάμου. Το 1278 θα πεθάνει και ο πατέρας της Γουλιέλμος Βιλλεαρδουίνος, ολόκληρο το πριγκιπάτο θα περάσει στα χέρια του βασιλιά της Σικελίας.
Είναι η περίοδος που το πριγκιπάτο της Αχαΐας, χωρίς ουσιαστικό ηγέτη θα αρχίσει να παρακμάζει, με τους κατά τόπους βαρόνους, ελλείψει αρχηγίας, να αυθαιρετούν και το βασιλιά Κάρολο να μην πολυενδιαφέρεται για το κρατίδιό του.
Η κατάσταση θα αλλάξει το 1278, όταν ο νέος βασιλιάς της Σικελίας Κάρολος ο Β΄, θα επιτρέψει στην Ισαβέλλα που είχε κληρονομικά δικαιώματα στο πριγκιπάτο, να παντρευτεί για δεύτερη φορά τον Φίλιππο του Αινώ, εγγονό του Λατίνου αυτοκράτορα Βαλδουίνου. Ο όρος που θα μπει και πάλι θα είναι πάλι ο ίδιος, απαγόρευση νέου γάμου αυτής ή και των απογόνων της χωρίς την άδεια των Φράγκων, προκειμένου το πριγκιπάτο να είναι πάντα υπό λατινικό έλεγχο.
Η Ισαβέλλα με το νέο της σύζυγο Φίλιππο, έρχονται στην Πελοπόννησο και γίνονται δεκτοί με θετικό τρόπο από το λαό του πριγκιπάτου. Στη διάρκεια της διακυβέρνησης του θα συμβούν σημαντικά γεγονότα που θα έχουν να κάνουν με την αυτοκρατορία. Συγκεκριμένα οι σλαβόφωνοι της Γιάννιτσας, κοντά στην Καλαμάτα, θα καταλάβουν την Καλαμάτα (1283) και θα υψώσουν τα βυζαντινά σύμβολα.
Θα υπάρξει εμπλοκή του αυτοκράτορα του Βυζαντίου Ανδρόνικου Παλαιολόγου. Μετά όμως την προδοσία του στρατιωτικού διοικητή του Μιστρά Γ. Σγουρομάλλη, η πόλη θα παραδοθεί και πάλι στους Φράγκους. Ο Σγουρομάλλης θα τιμωρηθεί, γιατί έδρασε χωρίς να υπολογίσει τις εντολές του αυτοκράτορα, το Βυζάντιο θα χάσει την ευκαιρία να επεκτείνει την κυριαρχία του στην περιοχή.
Η Ισαβέλλα απέκτησε το πρώτο της παιδί, την Ματθίλδη, η οποία αρραβωνιάστηκε με το Δούκα των Αθηνών Γκυ ντε Λα Ρός. Λίγο αργότερα (1297) θα πεθάνουν και ο Δουκας και ο Φίλιππος. Έτσι η Ισαβέλλα μαζί με την κόρη της, θα βρεθεί για δεύτερη φορά δεσμευμένη από το όρο του γάμου και εξαρτημένη από το βασιλιά της Σικελίας.
Η Ισαβέλλα πραγματοποίησε τρίτο γάμο με τον Φίλιππο της Σαβοίας λόρδο του Πεδεμοντίου, αυτή τη φορά χωρίς να πάρει την επίσημη άδεια από τους Φράγκους. Ο βασιλιάς Κάρολος β΄, μετά από μεσολαβηση του πάπα Βονιφάτιου, συναίνεσε στο γάμο. Ο Φίλιππος είχε επεκτατικά σχέδια και δρούσε ανεξάρτητα από το βασίλειο της Σικελίας. Ήταν αυταρχικός κυβερνήτης, βάζοντας υπό την κηδεμονία του όλους τους βαρόνους, επέβαλε μεγάλους φόρους και προκάλεσε την εξέγερση των Ελλήνων στην περιοχή της Αρκαδίας..
Ο βασιλιάς της Νάπολης Κάρολος Β΄ κάλεσε (1306) το πριγκιπικό ζεύγος στην αυλή του και κατηγόρησε τον μεν Φίλιππο για απιστία, την δε Ισαβέλλα ότι προχώρησε σε τρίτο γάμο χωρίς την συγκατάθεση του. Έτσι τους στέρησε το Πριγκιπάτο της Αχαΐας που το παραχώρησε στον γιο του Φίλιππο του Τάραντα. Η Ισαβέλλα χώρισε τον Φίλιππο και κατέφυγε στο Αινώ, στη σημερινή Ολλανδία, όπου μέχρι τον θάνατο της (1311) προσπαθούσε να διεκδικήσει τα δικαιώματα της στο πριγκιπάτο.
Κι ενώ θα ενισχύεται η βυζαντινή παρουσία στην Πελοπόννησο, το πριγκιπάτο μετά την οικογένεια των Βιλλεαρδουίνων θα πάψει να αποτελεί πόλο έλξης για τους Γάλλους. Θα το επισκέπτονται τυχοδιώκτες Ιταλοί, που θα αναζητούν γη και εξουσία και ποτέ μέχρι την κατάλυσή του (1430) και την ενσωμάτωσή του στα βυζαντινά εδάφη, δε θα αποκτήσει μια ισχυρή ηγεσία.
Η Ισαβέλλα απέκτησε το πρώτο της παιδί, την Ματθίλδη, η οποία αρραβωνιάστηκε με το Δούκα των Αθηνών Γκυ ντε Λα Ρός. Λίγο αργότερα (1297) θα πεθάνουν και ο Δουκας και ο Φίλιππος. Έτσι η Ισαβέλλα μαζί με την κόρη της, θα βρεθεί για δεύτερη φορά δεσμευμένη από το όρο του γάμου και εξαρτημένη από το βασιλιά της Σικελίας.
Η Ισαβέλλα πραγματοποίησε τρίτο γάμο με τον Φίλιππο της Σαβοίας λόρδο του Πεδεμοντίου, αυτή τη φορά χωρίς να πάρει την επίσημη άδεια από τους Φράγκους. Ο βασιλιάς Κάρολος β΄, μετά από μεσολαβηση του πάπα Βονιφάτιου, συναίνεσε στο γάμο. Ο Φίλιππος είχε επεκτατικά σχέδια και δρούσε ανεξάρτητα από το βασίλειο της Σικελίας. Ήταν αυταρχικός κυβερνήτης, βάζοντας υπό την κηδεμονία του όλους τους βαρόνους, επέβαλε μεγάλους φόρους και προκάλεσε την εξέγερση των Ελλήνων στην περιοχή της Αρκαδίας..
Ο βασιλιάς της Νάπολης Κάρολος Β΄ κάλεσε (1306) το πριγκιπικό ζεύγος στην αυλή του και κατηγόρησε τον μεν Φίλιππο για απιστία, την δε Ισαβέλλα ότι προχώρησε σε τρίτο γάμο χωρίς την συγκατάθεση του. Έτσι τους στέρησε το Πριγκιπάτο της Αχαΐας που το παραχώρησε στον γιο του Φίλιππο του Τάραντα. Η Ισαβέλλα χώρισε τον Φίλιππο και κατέφυγε στο Αινώ, στη σημερινή Ολλανδία, όπου μέχρι τον θάνατο της (1311) προσπαθούσε να διεκδικήσει τα δικαιώματα της στο πριγκιπάτο.
Κι ενώ θα ενισχύεται η βυζαντινή παρουσία στην Πελοπόννησο, το πριγκιπάτο μετά την οικογένεια των Βιλλεαρδουίνων θα πάψει να αποτελεί πόλο έλξης για τους Γάλλους. Θα το επισκέπτονται τυχοδιώκτες Ιταλοί, που θα αναζητούν γη και εξουσία και ποτέ μέχρι την κατάλυσή του (1430) και την ενσωμάτωσή του στα βυζαντινά εδάφη, δε θα αποκτήσει μια ισχυρή ηγεσία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου