Η μάχη της Πελαγονίας- Καστοριάς (1259)
Μέσα στο διπλωματικό πλαίσιο των συμμαχιών και της εξυπηρέτησης των συμφερόντων, όπως η κάθε πλευρά τα εννοούσε, ο Γουλιέλμος Βιλλεαρδουίνος παντρεύτηκε, όπως ευρέως συνηθιζόταν στο Μεσαίωνα, την Άννα Δούκαινα, κόρη του Δεσπότη Μιχαήλ Β΄ της Ηπείρου. Η άλλη κόρη του Δεσπότη, Ελένη, παντρεύτηκε τον Μαμφρέδο, βασιλιά της Σικελίας που επιθυμούσε την επέκταση της κυριαρχίας του προ την Ανατολή. Με τους διπλωματικούς αυτούς γάμους προέκυψε μια τριπλή συμμαχία ( Δεσποτάτο Ηπείρου-Βασίλειο Σικελίας-Πριγκιπάτο Αχαΐας) που στρεφόταν εναντίον της ισχυρής αυτοκρατορίας της Νίκαιας.
Ο αυτοκράτορας της Νίκαιας Μιχαήλ Παλαιολόγος, που μόλις είχε ανέλθει στο θρόνο, έστειλε έναν ισχυρό στρατό που περιλάμβανε αρκετούς μισθοφόρους, Τούρκους, Κουμάνους, Σλάβους. Τη διοίκησή του ανέλαβαν ο αδελφός του αυτοκράτορα, Ιωάννης Παλαιολόγος και ο Αλέξιος Στρατηγόπουλος. Ο δεσπότης Μιχαήλ ζήτησε βοήθεια από τους γαμπρούς του, όμως ο Μαμφρέδος που είχε εμπλακεί σε πόλεμο με τους Ιταλούς έστειλε μόνο 400 ιππότες, ενώ ο Γουλιέλμος Βιλλεαρδουίνος έσπευσε στην περιοχή με το σύνολο των ιπποτών του πριγκιπάτου του αλλά και με Έλληνες της Πελοποννήσου.
Η τελική μάχη μεταξύ των δύο Ελλήνων βασιλέων και των συμμάχων τους δόθηκε κάπου πολύ κοντά στην Καστοριά, στην ονομαζόμενη τότε πεδιάδα της Πελαγονίας. Η πεδιάδα αυτή με το αλλότριο όνομα, ήταν το σημερινό οροπέδιο Άργους Ορεστικού - Μεσοποταμίας.
Στο οροπέδιο της Ορεστίδας λοιπόν και στην απροσδιόριστη σήμερα τοποθεσία "Βορίλα λόγγος", λίγο έξω απ’ την Καστοριά, η οποία αποτελούσε το ορμητήριο των Ηπειρωτών, παρατάχτηκαν οι δύο αντίπαλοι στρατοί. Στο στρατόπεδο του Δεσποτάτου της Ηπείρου υπήρχε ένταση και καχυποψία ανάμεσα στους Έλληνες της Ηπείρου και στους Λατίνους του Πριγκιπάτου. Είναι χαρακτηριστικό ότι στρατοπέδευαν σε διαφορετικά μέρη, η ένταση μεταξύ τους αυξήθηκε όταν ο γιος του Δεσπότη, Ιωάννης, σύμφωνα με τον Γεώργιο Παχυμέρη, εξοργίστηκε από την προσοχή που έδειχναν κάποιοι Φράγκοι ευγενείς στην όμορφη Βλάχα γυναίκα του. Ο πρίγκιπας Γουλιέλμος όχι μόνο δεν τιμώρησε τους υπαίτιους, αλλά και προσέβαλε τον Ιωάννη, ο οποίος, μετά από αυτό το επεισόδιο εγκατέλειψε το στρατόπεδο και ενώθηκε με τους Νικαιάτες.
Και ο δεσπότης Μιχαήλ, αντιλαμβανόμενος την κατάρρευση της συμμαχίας, απεσύρθη, ο στρατός των Ηπειρωτών διαλύθηκε. Οι δυνάμεις του Γουλιέλμου και του Μαμφρέδου δέχθηκαν απροετοίμαστες την επίθεση των Νικαιατών. Ο καλά οπλισμένος στρατός των ιπποτών της Δύσης, υποχώρησε μπροστά στον ελαφρά οπλισμένο στρατό της Ανατολής. Ο Γεώργιος Ακροπολιτης, ιστοριογράφος της εποχής, γράφει: << Με τις οδηγίες του αυτοκράτορα, τα στρατεύματά μας γνώρισαν μια τόσο μεγάλη νίκη που η φήμη της ξεπέρασε τα άκρα της γης. Λίγες τέτοιες νίκες έχει δει ο ήλιος...>>
Οι Ούγγροι τοξότες της Νίκαιας σκότωσαν τα άλογα των Φράγκων ιπποτών αφήνοντάς τους ουσιαστικά ανυπεράσπιστους. Πολλοί ιππότες σκοτώθηκαν ή πιάστηκαν αιχμάλωτοι. Ο Γουλιέλμος στην προσπάθειά του να ξεφύγει κρύφτηκε σε μία θημωνιά, αλλά βρέθηκε λίγο αργότερα και αναγνωρίστηκε από το χαρακτηριστικό προτεταμένο δόντι του και οδηγήθηκε στο στρατόπεδο των νικητών μαζί με τους υπόλοιπους Λατίνους ευγενείς που είχαν συλληφθεί. Ελάχιστοι κατόρθωσαν να διαφύγουν και να επιστρέψουν στην Πελοπόννησο.
Η μάχη ήταν ένας πραγματικός θρίαμβος για την αυτοκρατορία της Νίκαιας. Με την αιχμαλωσία του Γουλιέλμου εξουδετερωνόταν το πριγκιπάτο της Αχαΐας, που ήταν το ισχυρότερο φραγκικό κράτος στον ελλαδικό χώρο. Η απειλή για τη Θεσσαλονίκη είχε εκλείψει και ο Μιχαήλ Παλαιολόγος μπορούσε να στρέψει την προσοχή του στην ανάκτηση της Κωνσταντινούπολης. Αντίθετα η ήττα θα αποδειχτεί καθοριστική για το μέλλον του πριγκιπάτου της Αχαΐας, αν και οι συνέπειές της θα αποδειχτούν σταδιακά.
Ο πρίγκιπας με τους υπόλοιπους αιχμαλώτους παρέμειναν για τρία περίπου χρόνια αιχμάλωτοι. Στις προτάσεις του αυτοκράτορα Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγου που ζητούσε την Πελοπόννησο για να απελευθερώσει τους υψηλούς κρατούμενους, ο Γουλιέλμος Βιλλεαρδουίνος απαντούσε αρνητικά. Τελικά κάτω από την πίεση του χρόνου, αποφασίστηκε η απελευθέρωση του ίδιου και των υπολοίπων με αντάλλαγμα τα ισχυρά κάστρα του Μυστρά, της Μάνης και της Μονεμβασιάς. Η συμφωνία θα έπρεπε να επικυρωθεί από τη μεγάλη κούρτη ( σύνοδο) των βαρόνων. Παρά την αντίδραση του δούκα των Αθηνών Γκυ ντα λα Ρος, κάτω από την πίεση των συζύγων των αιχμαλώτων, η συμφωνία επικυρώθηκε. Ο πρίγκιπας Γουλιέλμος επέστρεψε στην Πελοπόννησο το 1261.
Μια νέα πραγματικότητα διαγράφεται στην Πελοπόννησο. Τα τρία ισχυρά κάστρα περνούν σε βυζαντινά χέρια, από την Πόλη φτάνει ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, αδελφός του Μιχαήλ, με στρατιωτική δύναμη για να εδραιώσει την ελληνική παρουσία στην περιοχή…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου