Ο Τίμιος Σταυρός

             

 

 

 

            Tη θέση της στην Ιστορία η Αγία Ελένη την οφείλει στο ταξίδι της στην Παλαιστίνη για να βγάλει την περιοχή εκείνη, στην οποία γεννήθηκε και πέθανε ο Χριστός, από την άθλια κατάσταση στην οποία είχε στο μεταξύ περιέλθει. Οι επανειλημμένες επαναστάσεις των Ιουδαίων εναντίον της ρωμαϊκής εξουσίας, τον 1ο και 2ο αιώνα, είχαν προκαλέσει φοβερά αντίποινα. Πάνω στα ερείπια της Ιερουσαλήμ,  είχε ανεγερθεί μια νέα πόλη που έφερε το όνομα Αιλία Καπιτωλίνα και στον τόπο που άλλοτε υψωνόταν ο Ναός του Σολομώντα κατασκευάστηκε πολυτελές Ιερό του Καπιτώλιου Δία. Σχεδόν δεν υπήρχαν Ιουδαίοι πλέον εκεί, ενώ ελάχιστοι ήταν και οι χριστιανοί, με αποτέλεσμα ο επίσκοπος της πόλης στην οποία τελέστηκαν τα πρώτα μυστήρια της χριστιανικής πίστης, ο επίσκοπος του θρόνου στον οποίο κάθισαν κάποτε ο Ιάκωβος και πολλοί συγγενείς του Ιησού, να έχει εκπέσει πλήρως από το αρχαίο αξίωμα και να έχει καταντήσει να υπάγεται στο μητροπολίτη Καισαρείας. Όταν η βασίλισσα Ελένη έφτασε στην Ιερουσαλήμ το 327, κανείς δε μπόρεσε να της δείξει  τον τάφο του Σωτήρα Χριστού.
             Μόνο έπειτα από πολλές έρευνες βρέθηκε ο ιερός χώρος και με συντονισμένες  ενέργειες αποκαλύφθηκε αυτή η ιερή απόδειξη του μαρτυρίου του Ιησού, δηλαδή ο Τίμιος και Ζωοποιός Σταυρός. Όταν το γεγονός αναγγέλθηκε στον Κωνσταντίνο, εκείνος το θεώρησε σαν ένα ακόμα θεϊκό σημάδι  και διέταξε αμέσως να ανεγερθεί πάνω στον Άγιο Τάφο περίλαμπρος ναός της Αναστάσεως. Στη συνέχεια  χτίστηκε και ο ναός της Γεννήσεως στο Σπήλαιο  της Βηθλεέμ και ο Ναός του Όρους των Ελαίων.

           Σύμφωνα με την παράδοση η Ελένη οδηγήθηκε εκεί από ένα αρωματικό φυτό που φύτρωνε στο μέρος εκείνο, το γνωστό μας βασιλικό. Ύστερα από επίπονες ανασκαφές τελικά βρέθηκαν τρεις σταυροί, του Κυρίου και των δύο ληστών. Οι εκκλησιαστικοί ιστορικοί Φιλοστόργιος και Νικηφόρος αναφέρουν ότι ο Σταυρός του Κυρίου εντοπίσθηκε ύστερα από θαύμα, τοποθετήθηκε πάνω σε νεκρή γυναίκα και αυτή αναστήθηκε!. αμέσως μετά την εύρεση του Τιμίου Σταυρού, η αγία Ελένη τον ασπάσθηκε και τον παρέδωσε στον πατριάρχη Ιεροσολύμων Μακάριο, ο οποίος ύψωσε ψηλά τον Σταυρό του Χριστού για να τον δουν οι παρευρισκόμενοι χριστιανοί.Το σημαντικό αυτό γεγονός σημάδεψε την ζωή της Εκκλησίας και γι αυτό άρχισε να εορτάζεται ως λαμπρή ανάμνηση. Έτσι καθιερώθηκε η μεγάλη εορτή της Παγκόσμιας Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού.

             Ένα παρόμοιο περιστατικό έγινε λίγα χρόνια μετά, το 335, την επομένη των εγκαινίων του Ναού της Αναστάσεως. Για μία τρίτη και τελευταία φορά πραγματοποιήθηκε η ύψωση του Τιμίου Σταυρού το έτος 628. Είναι η εποχή που ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου Ηράκλειος πολεμά τους Πέρσες. Ο λαός αυτός, προ 14 ετών, έχει καταλάβει την Παλαιστίνη και έχει αρπάξει από τούς χριστιανούς τον Τίμιο Σταυρό. Ο Ηράκλειος νικά και επανακτά τον Σταυρό. Στις 14 Σεπτεμβρίου έρχεται στα Ιεροσόλυμα φέροντας στους ώμους του τον Σταυρό. Φθάνει στο Ναό της Αναστάσεως και παραδίδει τον Σταυρό στα χέρια του πατριάρχη Ζαχαρία. Εκείνος υψώνει τον Τίμιο και Ζωοποιό Σταυρό και ευλογεί τα πλήθη των χριστιανών, ψάλλοντας για πρώτη φορά τον πολύ γνωστό ύμνο «Σώσον Κύριε τον λαόν Σου και ευλόγησον την κληρονομίαν Σου …».